Hiperprolaktinemi (yüksek prolaktin), vücudun çeşitli işlevlerinde rol oynayan ve özellikle meme bezlerinin gelişmesinden ve anne sütü üretiminden sorumlu olan bir hormon olan kandaki prolaktin düzeylerinin artmasıyla karakterize edilen bir hastalıktır. Prolaktin, kafatasının tabanında bulunan küçük bir endokrin bezi olan hipofiz bezi tarafından üretilen bir hormondur. Prolaktin genellikle hamile olmayan veya emzirmeyen erkek ve kadınların kanında oldukça düşük seviyelerde bulunur.
İçindekiler
Hiperprolaktinemi, özellikle kırk yaş altı kadın hastaları etkileyen, tedavi edilmediği takdirde yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilen, tedavi edilebilir bir hastalıktır.
Yüksek Prolaktin Belirtileri Nelerdir?
Hiperprolaktinemi asemptomatik olabilir veya aşağıdakiler gibi bazı karakteristik semptomlarla ortaya çıkabilir:
- Emzirmeyen kişilerde süt üretimi (galaktore)
- Kemik mineral yoğunluğunda azalma (osteopeni/osteoporoz)
- Libido azalması
- Kısırlık
Özellikle kadın hastalar şunları yaşayabilir:
- Adet döngüsü düzensizlikleri (oligo/amenore)
- Vajinal kuruluk
- Cinsel ilişki sırasında ağrı (disparoni)
Öte yandan erkek hastalar şunları gösterebilir:
- Azalmış testosteron seviyeleri
- Sertleşme bozukluğu (erektil disfonksiyon)
Hiperprolaktineminin Nedenleri Arasında Prolaktinoma
Hiperprolaktineminin önemli bir nedeni, hipofiz bezinde gelişen iyi huylu bir tümör olan prolaktinomadır. Ancak hiperprolaktinemiye başka patolojiler (örneğin hipotiroidizm, polikistik over sendromu ve kronik böbrek hastalığı) veya farmakolojik tedaviler (arteriyel hipertansiyon, bulantı ve mide-bağırsak bozukluklarının tedavisi için ilaçlar, doğum kontrol hapları, hormonal) neden olabilir.
Prolaktinomalı hastalarda hiperprolaktinemiye bağlı semptomlara ek olarak, büyük bir adenomun (makroadenom) olası varlığından kaynaklanan baş ağrıları ve görme bozuklukları gibi başka bozukluklar da görülebilir.
Prolaktin Yüksekliği Durumunda Ne Yapılmalı?
Tanıda ilk adım, basit bir kan testiyle yapılan prolaktin düzeylerinin değerlendirilmesidir. Hiperprolaktineminin varlığında, eş zamanlı ilaç tedavisine bağlı bir durumun dışlanması ve bozukluğun altında yatan nedeni belirlemek için yararlı olan ileri tanısal testlerin yapılması gerekir. Terapi aslında onu tetikleyen nedene ve klinik bozuklukların derecesine bağlıdır.
Asemptomatik olan ve daha fazla hormonal fonksiyon bozukluğuna neden olmayan hiperprolaktinemi, spesifik tedavi gerektirmez. Bununla birlikte, prolaktinoma, dopamin agonisti ilaçlarla farmakolojik tedaviyi veya seçilmiş vakalarda tümörün çıkarılması için cerrahi tedaviyi içeren, genellikle etkili ve kesin olan spesifik tedaviler gerektirir.